σκιές

(1965)

(ΑLBERTO GIACOMETTI,ζωγράφος,γλύπτης)
.
(Δύσκολο θέαμα,ε; Εγώ τον "αγαπώ" και ακόμα πιο πολύ τώρα που "ανακάλυψα" ότι έγραψε γι αυτόν ο Ζαν Ζενέ-ο απόμακρος-σκοτεινός-διφορούμενος και ομιχλώδης των εφηβικών μου χρόνων."Το εργαστήρι του Α.Τζακομέττι",Ζαν Ζενέ,μετάφραση Α. Κυριακίδης,εκδ.Υψιλον) :

.

"..ίσως δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει νιώσει εκείνο το είδος θλίψης,αν όχι τον τρόμο,διαπιστώνοντας οτι ο κόσμος και η ιστορία του δείχνουν αιχμάλωτοι μιάς αναπόδραστης κίνησης,που κάθε μέρα παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και που,για λόγους ολοένα και πιό ποταπούς,δεν φαίνεται να στοχεύει παρα στην τροποποίηση των ορατών μόνο εκδηλώσεων του κόσμου.

Ο ορατός όμως κόσμος είναι αυτός που είναι κι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τον αλλάξουμε.Νοσταλγεί λοιπόν κανείς μια οικουμένη όπου ο άνθρωπος αντι να δρα με τόση μανία πάνω στο οπτικό φαινόμενο,θα καταγινόταν να απαγκιστρωθεί απ΄αυτό,όχι μόνο με το ν΄αποποιηθεί κάθε τέτοιου είδους δράση,αλλά με το να απογυμνωθεί μέχρις ότου ανακαλύψει εκείνο το κρυφό σημείο,που είναι μέσα μας και που στάθηκε εσαεί το μοναδικό ορμητήριο μιάς πάντα διαφορετικής και πιό ηθικής ανθρώπινης περιπέτειας.

Κι ωστόσο,να που σ΄αυτήν ίσως την απάνθρωπη συνθήκη,σ΄αυτό το αναπότρεπτο διατεταγμένο,οφείλουμε τη νοσταλγία ενός πολιτισμού που θα επιχειρούσε να ριψοκινδυνεύσει όχι μόνο σε ότι έχει σχέση με το μετρητό.

Και το έργο του Τζακομέττι,μού καθιστά τον κόσμο μας ακόμα πιό αβάσταχτο: λες κι αυτός ο καλλιτέχνης βρήκε τον τρόπο να απομακρύνει ότι σκότιζε το βλέμμα του για να αποκαλύψει τι θ΄απομείνει απο τον άνθρωπο όταν αποσυρθούν τα προσωπεία.

Ϊσως πάλι,αυτή η απάνθρωπη συνθήκη που μας έχει επιβληθεί να τού χρειαζόταν του Τζακομέττι:μόνο έτσι θα μεγάλωνε τόσο πολύ η νοσταλγία του ώστε να του δώσει τη δύναμη να πετύχει στην αναζήτησή του.

΄Οπως και να΄χει,θεωρώ πως όλο του το έργο είναι αυτή η αναζήτηση-που δεν ανάγεται μόνο στον άνθρωπο αλλά και σε οποιοδήποτε αντικείμενο ακόμα και το πιό τιποτένιο.

Κι όταν πετυχαίνει ν΄αποφορτώσει τον άνθρωπο ή το αντικείμενο που επέλεξε απο τα χρηστικά τους προσωπεία,η εικόνα που μας προσφέρει είναι μεγαλειώδης.

Η ομορφιά δεν εκπορεύεται απο πουθενά αλλού παρα απο κείνη τη μοναδική,τη διαφορετική σε κάθε άνθρωπο,την κρυμμένη ή ορατή πληγή,που φυλάει καθένας εντός του,που τη περιφρουρεί και που σ΄αυτήν προστρέχει όταν θέλει να εγκαταλείψει το ορατό για τη μοναξιά.

Έχω την εντύπωση οτι η τέχνη του Τζακομέττι επιχειρεί ν΄ανακαλύψει αυτή τη μυστική πληγή κάθε όντος,ακόμη και κάθε πράγματος,προκειμένου να τα φωτίσει."..

Δεν μπορεί να πει κανείς πως η τέχνη του Τζακομέττι είναι "κοινωνική"-είναι μιά τέχνη ανώτερων απόκληρων τόσο αγνών,που το μόνο που θα μπορούσε να τους ενώσει θα ήταν μια αναγνώριση της μοναξιάς κάθε όντος και κάθε αντικειμένου

Σα να σου λέει καθετί "είμαι μόνο μου","εξυπηρετώ μια αναγκαιότητα,μπροστά στην οποία εσείς στέκεστε ανήμποροι.Είμαι ακατάλυτο,γιατί δεν είμαι τίποτ΄άλλο παρα αυτό που είμαι.Κι όντας αυτό που είμαι,ανεπιφύλακτα,η μοναξιά μου ανταμώνει τη δική σας".