Τρίτη 29 Ιουλίου 2008

κοίταξέ με,σε βλέπω..

Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν είναι πίνακας μανιφέστο-πεδίο μαχών-κήρυκας τής μοντέρνας τέχνης με διαστάσεις μύθου..
Ο ίδιος ο Πικάσο, έχοντας επίγνωση οτι δημιούργησε ένα σημαντικό έργο,έδωσε τα πάντα στην επεξεργασία του- ιδέες,ενέργεια,γνώση. Ιδιαίτερα,μετά το τέ3λος του έγιναν άπειρα σχέδια στη προσπάθειά του να εξερευνήσει όλους τούς δρόμους που άνοιξε ο πίνακας.
Αν και κανένας άλλος πίνακας δεν συζητήθηκε τόσο πολύ το τελευταίο τέταρτο τού 20ου αιώνα,παρέμεινε για καιρό στην αφάνεια ενώ προκλήξθηκε και "αντίσταση" απέναντί του (για παράδειγμα, 20 χρόνια μετά την ολοκλήρωση τού πίνακα,ο συλλέκτης Ντουσέ σκόπευε να τον κληροδοτήσει στο μουσείο τού Λούβρου και το μουσείο αρνήθηκε τη προσφορά του -όπως είχε κάνει και με πίνακες τού Σεζάν..)
Η αναβολή τής αποδοχής τού πίνακα υπαγορεύτηκε και απο το θέμα και απο τη δομή του.Γιατί είναι κυρίως ένα έργο σχετικά με "τη θέαση,σχετικά με το τραύμα που προκαλούν οι οπτικές προσκλήσεις".
Για την εντυπωσιακή καθυστέρηση τής αναγνώρισής του έπαιξαν ρόλο και οι περιστάσεις. Ο Ντουσέ τον είχε αγοράσει απο τον Πικάσο για ευτελές ποσό,το 1924 (τον είχε παροτρύνει ο Μπρετόν στην αγορά του).Ο Πικάσο το μετάνιωσε αμέσως.Ο πίνακας είχε εκτεθεί μόνο δυό φορές,τη μιά απο τις οποίες,με κατάλογο που είχε προλογίσει ο Απολινέρ.
Ούτε στενά πρόσωπα τού ζωγράφου δεν είχαν πρόσβαση στον πίνακα όταν βρισκόταν στο ατελιέ του. Οταν τον αγόρασε ο Ντουσέ,η θέασή του ήταν δυνατή μόνο με ραντεβού..
Το 1937 πουλήθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Ν.Υόρκη απο τη χήρα του κι έγινε το πιό πολύτιμο έκθεμά του.
"έτσι τέλειωσε η ιδιωτική ζωή τών Δεσποινίδων"..
.
P.Picasso, Οι Δεσποινίδες της Αβινιόν,Ιούνιος-Ιούλιος 1907.
.
Αλλά και στη βιβλιογραφία,η διαδρομή τών Δεσποινίδων ακολούθησε περίπου τον ίδιο δρόμο. Σπάνιες αναφορές,και σ΄αυτές περιλαμβάνεται κι αυτή στο περιοδικό La revolution surrealiste poy άλλωστε είχε χαμηλή κυκλοφορία.Μεγαλύτερη αίσθηση έκανε η αναφορά τού Μπαρ που συνέπεσε με τα 40 χρόνια τού Πικάσο,αλλά κύρια τα μάτια έπεσαν πάνω τους μετά τη δημοσίευση τού δοκίμιου τού Στάινμπεργκ με τίτλο "Ο φιλοσοφικός οίκος ανοχής".
Πρίν απο το άρθρο τού Στάινμεργκ επικρατούσε η άποψη πως οι Δεσποινίδες ήταν ο "πρώτος κυβιστικός πίνακας" και άρα,μεταβατικός πίνακας κατά τον Μπαρ (κάποιοι υποστήριζαν πως ο πίνακας ήταν ημιτελής επικρίνοντάς τον για έλλειψη ενότητας.
Υπάρχει μιά στιλιστική διαφορά στη δεξιά πλευρά τού πίνακα κι αυτό θεωρήθηκε σαν μετατόπιση ενδιαφέροντος απο τον Πικάσο που εκείνη την εποχή υποστήριζαν πως τον βοήθησε απλώς να ολοκληρώσει το πορτραίτο τής Γερτρούδης Στάιν.Ο Μπαρ είχε πάρει δρόμο κι έτρεχε -ως προς τις απόψεις του - που για να τις υποστηρίξει είχε δημοσιεύσει και τρία προκαταρκτικά σχέδια των Δεσποινίδων.
Αρχικά πάντως,η σύνθεση περελάμβανε επτά μορφές σε θεατρική στάση (επίδραση τού μπαρόκ) με κουρτίνες που ανοίγουν συνηθως μιά σκηνή.Στο κέντρο,υπήρχε ένας ντυμένος ναύτης που καθόταν ανάμεσα στις πέντε ιερόδουλες που η καθεμιά τους στρέφει το κεφάλι σε κάποιον απρόσκλητο επισκέπτη-έναν φοιτητή τής ιατρικής που μπαίνει στη σκηνή κρατώντας ένα κρανίο.
Αλληγορία -σύμφωνα με τον Μπαρ- υπενθύμηση τού θανάτου (momento mori)..
Απο τον Πικάσο φυσικά,είχε απορριφυεί γρήγορα αυτό το προσχέδιο.
Ο Στάινμπεργκ απέρριψε την εκδοχή τού Μπαρ για το momento mori κι άλλαξε τους όρους της αλληγορίας που εγκατέλειψε ο Πικάσο "απο το θάνατο σε σχέση με τον ηδονισμό" στην "άνετη αποσπασμένη γνώση για τις σεξουαλικές απαιτήσεις"
Απο τα σχέδια τού Πικάσο,ο φοιτητής τής ιατρικής είναι αυτός που δεν συμμετέχει - δεν κοιτάζει καν τις Δεσποινίδες. Οσο για τον ναύτη,βρίσκεται εδώ για να μυηθεί απο τις τρομακτικές γυναίκες ενω ο φανερός ανδρογυνισμός του έρχεται σε αντίθεση με τον φαλλικό χαρακτήρα τής μορφής τού ναύτη όπου κι αν χρησιμοποιείται.Στα επόμενα σχέδια,ο ναύτης εξαφανίστηκε και ο φοιτητής αλλάζει φύλο.Στον ολοκληρωμένο πίνακα αντικαθίσταται απο το όρθιο γυμνό που ανοίγει τη κουρτίνα στα αριστερά.Πολλά απο τα σώματα των γυναθκών ήταν αρχικά αντρικά σε πολλά σχέδια.
Οι αναλυτές του λένε πως ενω εργαζόταν πάνω στον συγκεκριμένο πίνακα,ο Πικάσο περιστρεφόταν γύρω "απο το βασικό πρόβλημα τής διαφοράς τού φύλου και τού φόβου τού σεξ".
Αυτό που βλέπω κοιτάζοντας και ξανακοιτάζοντας τον τελικό πίνακα είναι μορφές που στέκονται η μιά δίπλα στην άλλη που δεν μοιράζονται ούτε κοινό χώρο ούτε κοινή δράση,που δεν επικοινωνούν κι ούτε αλληλεπιδρούν, αλλά απευθύνονται 'αμεσα και μόνο στον θεατή που τις κοιτάζει -τις βλέπει.
Η ουσία τού πίνακα είναι το τρομερό βλέμμα τών δεσποινίδων ειδικά εκείνων με τα τερατώδη πρόσωπα στα δεξιά τού πίνακα.
Επηρεασμένα απο την αφρικανική τέχνη και την έξαρσή της εκείνη την εποχή,με την έλλειψη στιλιστικής ενότητας ειναι αυτή ακριβώς που τις συνδέει με τον θεατή.
" Ο Αφρικανισμός τους σύμφωνα με την ιδεολιγία τής εποχής εκείνης που θεωρούσε την Αφρική σκοτεινή ήπειρο,είναι μια επινόηση που αποσκοπεί να αποκρούσει τον θεατή-μέσω τού αποτροπιασμού,να αποτρέψει το κακό".Σύμφωνα με τον Ρούμπιν-στην εκτενέστερη μελέτη που έχει γραφτεί ποτέ για αυτό το έργο- υπογραμμίζεται η βαθιά ριζωμένη στον Πικάσο αγωνία για το θάνατο και αφορά τον δεσμό που συνδέει τον έρωτα και τον θάνατο,το σεξ και το τέλος τής ζωής.
.
P.Picasso,Τρείς Γυναίκες,1908 .
Οι σκηνές σε οίκους ανοχής είναι μέρος μιάς παράδοσης μακρόχρονης στο είδος τής ερωτικής τέχνης (παράδοση που ο Πικάσο γνώριζε καλά - είχε θαυμάσει για πολύ καιρό τις μονοτυπίες τού Ντεγκά και μάλιστα ήθελε να τις συλλέξει,όνειρο που μόνο αργά στη ζωή του κατάφερε να πραγματοποιήσει). οι σκηνές αυτές μαλακού "πορνό" -ξέρουμε για ποιά εποχή μιλάμε- στόχευαν σε μια ηδονοβλεψία ετεροφυλόφιλων λατρών τής τέχνης."Ο Πικάσο ανατρέπει την παράδοση αυτή,και το βλέμμα τών Δεσποινίδων προκαλεί τον άνδρα θεατή υποδεικνύοντάς του πως η θέση του εκτός τής αφηγηματικής σκηνής,δεν είναι τόσο ασφαλής όσο πιστεύει".
Δεν πρέπει επόμενα να εκπλήσσει το γεγονός οτι ο πίνακας βρήκε τόσους πολέμιους..
Ακόμα και ο Ματίς έγινε έξαλλος με τον πίνακα-πριν ένα χρόνο είχε τελειώσει το έργο του "η χαρά τής ζωής" με θέμα απο πολλές αποψεις παρόμοιο με τον πίνακα τού Πικάσο με τη διαφορά οτι ο πικάσο είχε αμφισβητήσει επιθετικά τις συμβάσεις τ'ης απεικόνησης επιτιθέμενος αναπάντεχα κατά τής ιδέας τής ομορφιάς τής γυναίκας. Στις Δεσποινίδες,ο Πικάσο άρχισε να εφαρμώζει την ιδέα για τα σημεία ενός πίνακα σαν μεταναστευτικά και συνδυαστικά ταυτόχρονα κι οτι η σημασία τους εξαρτάται απο το συγκείμενό τους και την ολοκλήρωσε με τον πίνακα "οι τρείς γυναίκες",έναν χρόνο αργότερα τον κατ εξοχή κυβιστικό του πίνακα όπου προβάλει την έννοια τού τριγώνου για κάθε στοιχείο τού πίνακα ότι κι αν απεικονίζει..

14 σχόλια:

Mr.Di είπε...

Μα τι έγινε;;; Όλοι οι μαθητές, εκτός από μένα, είναι σε διακοπές;
Σε παρακαλώ να το θυμηθείς αυτό το Σεπτέμβριο που θα έρθω για επανεξέταση! Εκτός κι αν φοβήθηκαν μη κατέβουν απ' τον καμβά οι δεσποινίδες και αρχίσει το κυνήγι
Πάντως, με την ευκαιρία πρέπει να ομολογήσω ότι για κάποιον παράξενο λόγο που ποτέ δεν κατόρθωσα να προσδιορίσω, αυτός ο πίνακας μου αρέσει πολύ.

Roadartist είπε...

Χρειάζεται να πω πόσο όμορφη ειναι κ αυτή η ανάρτηση σου??
Ε, να το πω.. :)) Αν και μάλλον περιττο .. :)
Σε ευχαριστούμε! Καλό υπόλοιπο καλοκαιριού!

Ανώνυμος είπε...

Καλησπέρα

κατ αρχήν συγχωρήστε το θάρρος και την τόλμη μου για τούτο το μήνυμα
κι εμπιστευθείτε την αγνή μου πρόθεση και την διάθεση επικοινωνίας .

Κατά δεύτερον, θα ήθελα να σας πω, ότι τον τελευταίο καιρό κάνοντας σημαντική προσπάθεια ν ¨ανεβάσω¨ ένα δικό μου forum, με την καθάρια σκέψη να συντροφεύει ανθρώπους ευαίσθητους, ρομαντικούς, διακριτικούς και μόνους,
είχα ένα καλαίσθητο και πολύ θελκτικό αποτέλεσμα το οποίο πραγματικά λάτρεψα .
Θα ήθελα (αν μου επιτρέπετε) να κλέψω λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας για να σας οδηγήσω στη διεύθυνση που υπάρχει
το φιλόξενο ¨σπιτάκι¨ μου :
www.e-agapimou.gr/forum/index.php

Αν θεωρήσετε ότι η προσπάθεια μου αυτή έστω και λιγάκι εκφράζει
ένα κομματάκι της ψυχής σας , ζητώ την συμμετοχή σας στην εξέλιξη κι ανάπτυξή της.
Όχι σε κάτι δύσκολο η περίπλοκο αλλά σε κάτι πολύ απλό κι εύκολο ..
γράφοντας ότι θέλετε εσείς η ότι νοιώθετε ..

ΑΣ ΓΙΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΠΑΡΕΑ ανταλλαγής μηνυμάτων και σκέψεων .
Μια συντροφιά εμπιστοσύνης που δεν θα διστάσει να συναντηθεί από κοντά για συζήτηση, για καφεδάκι, για ποτάκι, φαγητό η οτιδήποτε άλλο προκύψει .

Σας ευχαριστώ πολύ
Φίλη *E*

Ανώνυμος είπε...

Όπως κι αν το πιάσεις το θέμα σου, όσους κύκλους και αν κάνεις, είμαι σίγουρος πως θα καταλήγεις στον σουρεαλισμό !
Δεν γύρισες ακόμα μικρή ;
Πολλά φιλιά
Τάκης

ερμία είπε...

mr.di
oι δεσποινιδες περιμένουν τον ανδαλουσιανό σκύλο γι αυτό και δεν κάνουν εντύπωση..ε γελάω
έχω κι εγω κάτι διαστροφές καλοκαιριάτικα..
η μαθητεία σου θα ανταμοιφθεί εν τούτοις :-P

ερμία είπε...

roadartist,
σ΄ευχαριστώ πολύ πολύ-και για την υπομονή σου να το διαβάσεις.
το ανέβασα ανάμεσα σε δυο επιστροφές και αναχωρήσεις-πω πω ούτε με το μέτρημα πάω καλά- αλλά σήμερα που το ξαναδιάβασα είδα πως ευτυχώς έχει ..ειρμό!
φιλιά και καλώς επιστρέψαμε 'οσοι επιστρέψαμε :-)

ερμία είπε...

αγαπητή "φίλη ε"
η πολλή αγάπη μπερδεύει και ..αποπροσανατολίζει :-)
και ναι μεν βρήκες "αγάπη" αλλά έπεσες πάνω σε άσπρη-κι αν κρίνω απο τη σελίδα σου ψάχνεις τα πιο ροζουλιά.καλή επιτυχία σου παντως γιατί δείχνεις να την αποζητάς :-)

ερμία είπε...

Τάκη
δηλώνω αθώα ως προς τον σουρεαλισμό-αυτός με κυνηγάει!!
χτές γύρισα μετά βασάνων και παλινδρομήσεων :-)
θα τα πούμε

σα είπε...

Όσο γοητευτικός είναι αυτός ο πίνακας, άλλο τόσο γεμάτος από σκληρότητα και πόνο είναι... αλλά μήπως και η ίδια η ζωή έτσι δεν είναι; Ίσως ακριβώς εκεί να βρίσκεται η ιδιαίτερη γοητεία της: μέσα στον πόνο και τη οδύνη που σμιλεύουν τις ψυχές μας. Καλό υπόλοιπο καλοκαιράκι αγαπημένη μου ερμία. Και ... ταπεινά σου ζητώ συγννώμη που έχω εξαφανιστεί τόσο καιρό!

akb8862 είπε...

Αχ ! " Les demoiselles d` Avignon" ! Να ξερες τώρα τι μου θυμίζεις & πόσο νοσταλγικά! Από του πίνακες που μ` άρεσαν περισσότερο στη ζωή μου...

Μου θυμίζεις τα φοιτητικά μου χρόνια & το μάθημα : "Ιστορία της Τέχνης" στο 3ο έτος που το πέρασα δίχως εξετάσεις αλλά με απαλλακτική εργασία
με θέμα τη "Γκουέρνικα". & τι δεν είχα μάθει τότε για τον Πικάσο!

Προσυπογράφω όλα όσα λες στην ανάρτηση & υποκλίνομαι.
Καλημέρα!

Alkmini είπε...

επ παρουσα και γω εδω :)))
διαβαζω για να μαθαινω
ερμια μου εισαι καλα?
οι δεσποινιδες 1 χαρα φαινονται παντως ;)
φιλακια

ερμία είπε...

σα,
η ασφυκτική ευρυχωρία τής μοναξιάς τους με συνέπαιρνε πάντα,όποτε τις κοιτούσα.γιατί η αφετηρία είναι πάντα εκεί-εκεί που λες..
οι ευχές μου είναι κοντά σου φίλε μου

ερμία είπε...

Αλεξ!
τα πολύ παλιά καλοκαιριάτικα μεσημέρια με ένα βιβλίο τού πατέρα μου με τους πίνακες τού Πικάσο μπροστά μου πίστευα πως ο κόσμος είναι όμορφος και "αναμάρτητος".όταν μπορείς να ταξιδευεις δραπετεύοντας σαν αέρας μέσα απο τις χαραμάδες ακόμα και οι δεσποινίδες φαίνονται φιγούρες παραμυθιών.
δεν λέω πως προσγειώθηκα -γελάω- αλλά "τώρα" ίσως μπορώ να τις δω στις διαστάσεις τους.

χαίρομαι να σε "βλέπω" καλά :-)

ερμία είπε...

aliki,
καλώς τη-χαίρομαι που σε βλέπω :-)
οι δεσποινίδες είναι καλοφωτισμένες και στη θέση τους και 100 ετών πλέον.κατάφερα να τις δω φέτος και να σταθώ απέναντί τους.
μεγαλώνω τον κατάλογο με τους πίνακες που τους βλέπω στη πραγματικότητα και όχι μέσα σ΄ενα βιβλίο και καταχαίρομαι..
φιλιά σε σένα και στο Ναύπλιο!