Σάββατο 16 Μαΐου 2009

πολύπλοκες σχέσεις..

Μέσα στο ντανταϊστικό πνεύμα και η φωτογραφία στα 1900..Αντίθετα, ο Alfred Stieglitz (A.Στίγκλιτς) πιστεύει στις εμερικάνικες ..αξίες, όπως η ειλικρίνεια η εντιμότητα και η αθωότητα.. Ο Πικαμπιά μέσα στην ειρωνία του πνεύματός του, τον βλέπει διαφορετικά στο "πορτραίτο" που τού έφτιαξε (βλ.πιό κάτω). Ο Στίγκλιτς είναι προσηλωμένος στην αυθεντικότητα σαν μέρος της αλήθειας και της φύσης τού μέσου αυτού (της φωτογραφίας) αντίθετα με τη φωτογραφική πρακτική της εποχής του. Σε γενικές γραμμές πίστευε πως οι αξίες του μοντερνισμού και αυτές της "άμεσης φωτογραφίας" μπορούσαν μια χαρά να συγχωνευτούν στην επιφάνεια της ίδιας εκτύπωσης.

(Α.Στίγκλιτς, ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ, 1917 )

Το ζικ ζακ των απόψεών του ίσως έχει αφετηρία τις σπουδές του στην Μηχανική. ¨Ενα μάθημα φωτοχημείας ήταν η αφορμή που τον έφερε κοντά στη φωτογραφία παρά το γεγονός οτι πριν δεν είχε καμμία κατάρτηση στη τέχνη. Το 1889 τράβηξε τη φωτογραφία "ΗΛΙΑΧΤΙΔΕΣ-ΠΑΟΥΛΑ-ΒΕΡΟΛΙΝΟ" που η σαφήνεια των λεπτομεριών του απείχε κατα πολύ απο αυτό που στα τέλη του 19ου αιώνα και στη πρώτη δεκαετία τού 20ου εμφανιζόταν σαν αισθητικά φιλόδοξη φωτογραφία..
Η φωτογραφία αυτή που ονομαζόταν πικτοριαλιστική, έδειχνε να εξαρτά την εξέλιξη τής τέχνης απο τα χαρακτηριστικά της ζωγραφικής . Γι αυτό και αφάρμοζε διάφορα εφέ διάχυσης - θόλωσης (με φακούς με επίστρωση λίπους για παράδειγμα) όπως και παρεμβάσεις με το χέρι (π.χ. σχεδιασμός στο αρνητικό κλπ ) ώστε να μετασχηματιστεί η τελική εικόνα..
Ο Στίγκλιτς, θέλοντας να εστιάσει στις πραγματικές αρχές της φωτογραφίας, στη φωτό "Ηλιαχτίδες- Πάουλα-Βερολίνο" αφενός κρατάει έναν απόλυτο ρεαλισμό αλλά χρησιμοποιεί και τις αρχές της φωτομηχανικής όπου το φως εισέρχεται στη φωτογραφική μηχανή μέσω του διαφράγματος ώστε να αφήσει ένα μόνιμο ίχνος πάνω στο "ευαίσθητο γαλάκτωμα τού αρνητικού".Μετουσιώνει το φως σε πεδίο ραβδώσεων σκοταδιού και φωτός σαν να εισβάλει το φως μέσα απο ανοιχτά παράθυρα σε δωμάτιο ενω αυτό γίνεται μόνο μέσα απο το διάφραγμα..

(Στίγκλιτς, Αφαίρεση, Σκιές βεράντας, 1916 )

Ολα αυτά δεν διέφεραν απο τις απόπειρες των ιμπρεσιονιστών να αποτυπώσουν το φως μέσω της τεχνικής τους.
Στα 1918 ξεκινάει μιά νέα φάση στη ζωή του Στίγκλιτς κι ίσως σ΄αυτό να επέδρασε η σχέση του με τη Τζόρτζια Ο' Κιφ..Αναζητάει την "υπερ-όραση" αλλά παράλληλα δεν εγκαταλείπει την έρευνα που είχε ξεκινήσει με το έργο "ηλιαχτίδες-Πάουλα-Βερολίνο" δηλαδή το να βρεί μια σαφή απάντηση στην ερώτηση "τι είναι φωτογραφία"


(Φ,Πικαμπιά, Ici, c'est ici Stieglitz , 1915)

Η απάντησή του άρχισε να διαμορφώνεται με τη φωτογράφηση νεφών ανάμεσα στα 1923 και 1931 που την ονόμασε "ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ" και πλησιάζει τις απαντήσεις μοντερνιστών στην ίδια ερώτηση.. Αν αυτές οι απαντήσεις αφορούν τη ζωγραφική παίρνουν τη μορφή της μονοχρωμίας , τού πλέγματος κλπ. Κι η απάντηση του Στίγκλιτς επικεντρώνεται ΣΤΑ ΚΟΨΙΜΑΤΑ. Η φωτογραφία κατ΄ανάγκη είναι τμήμα αποκομμένο απο ένα μεγαλύτερο σύνολο. "Αποκομμένο απο τη συνεχή δομή του ουρανού,κάθε ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ εμφανίζεται σαν μια σκέτη λειτουργία του κοψίματος, όχι μόνο γιατί ο ουρανός είναι απέραντος και η φωτογραφία ένα απλό μέρος του,αλλά και επειδή ο ουρανός είναι ουσιαστικά μη συντεθειμένος.
Οπως τα readymade του Ντυσάν,οι φωτογραφίες αυτές δεν προσπαθούν να ανακαλύψουν τυχαίες συνθετικές σχέσεις σε ένα κατα τα άλλα αδιάφορο αντικείμενο. Αντίθετα, το κόψιμο λειτουργεί ολιστικά σε κάθε μέρος της εικόνας ταυτόχρονα , με αποτέλεσμα να απηχεί το μοναδικό μήνυμα οτι έχει μεταφερθεί με δραστικό τρόπο απο ένα πλαίσιο σε ένα άλλο μέσω της μοναδικής πράξης ,της αποκοπής, της μετατόπισης, της απόστασης.."..

(Στίγκλιτς, χέρια,1916)

(Στίγκλιτς, ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ, 1917)

H αποκοπή αυτή δημιουρφεί στον θεατή το συναίσθημα οτι έχει αποκοπεί απο το δικό του οπτικό πεδίο με ιλλιγγιώδη τρόπο. Ο αποπροσανατολισμός που δημιουργείται απο την καθετότητα των νεφών που ανεβαλινουν προς τα πάνω σε όλο το μήκος της καθετότητας της φωτογραφίας ξεγελάει για το τι βρίσκεται προς τα πάνω και τι προς τα κάτω.. Δεν περιλαμβάνει το βασικό στοιχείο, δηλαδή που "αναγνωρίζουμε" τον κόσμο.. το στοιχείο του προσανατολισμού.
(Στίγκλιτς, Ηλιαχτίδες-Πάουλα-Βερολίνο, 1889)

Ο Στίγκλιτς, αφήνει τις φωτογραφίες του ελεύθερες, χωρίς πεδίο και χωρίς σημεία του ορίζοντα να περιλαμβάνονται στην εικόνα του.
Τα ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ταξιδεύουν ελεύθερα παρα το ότι έχουν δημιουργηθεί με έντονα κατευθυνόμενη σκέψη και εκτέλεση (οι ζώνες φωτός σχηματίζουν ¨περίγραμμα¨ που αγκαλιάζει τις σκούρες ζώνες ώστε να δημιουργείται ένας φυσικός άξονας σαν τη γραμμή του ορίζοντα που διαχωρίζει τις φωτεινές απο τις σκοτεινές περιοχές..)
Το κόψιμο έγινε ο δικός του τρόπος για να τονίσει τη θεμελιώδη διαφορά ανάμεσα στη φωτογραφία και την πραγματικότητα..
"είναι θεμελιώδης γιατί η φωτογραφική εοκόνα διαφέρει απο τη πραγματικότητα, όντας ή επίπεδη ή ασπρόμαυρη ή μικρή, αλλά ως ένα σύνολο σημείων πάνω σε χαρτί τα οποία χαράκτηκαν απο το φως, δείχνει οτι δεν έχει περισσότερο φυσικό προσανατολισμό προς τις αξονικές κατευθύνσεις του πραγματικού κόσμου, απο όσο έχουν τα σημάδια σε ένα βιβλίο ,τα οποία είναι γνωστά ως γραφή. Αυτή είναι η ισοδυναμία, στην οποία η άμεση φωτογραφία και ο μοντερνισμός συνδυάζονται αβίαστα"..