(P.Picasso, Three Dancers, 1918)
Μεσολάβησε ένας ολόκληρος χρόνος κι είχαμε μείνει - περίπου- στην ερώτηση προς τον Πικάσο για την ..στροφή στον κλασικισμό και στην απάντηση του "Δεν βλέπετε; Τα αποτελέσματα είναι τα ίδια"..Μετά μιλήσαμε για την εγκατάλειψη του κυβισμού σαν ρεύμα, με την αφαίρεση να νικάει στα σημεία..(ρίξτε μιά ματιά στην πιό προηγούμενη ανάρτηση )
Ο Πικάσο, πάντα ενάντιος στην "αφαίρεση" ,διαφωνούσε παράλληλα και με κάθε μηχανοποίηση και της φωτογραφίας αλλά και των κατασκευών (π.χ. στο readymade). Αρα, η έναρξη της υιοθέτησης του κλασικισμού απο τον Πικάσο (στα 1915) τον βρίσκει αντιμέτωπο με τις συνέπειες του κυβισμού μέσα απο δημοσιεύσεις μηχανομορφικών προσωπογραφιών του Πικαμπιά. Και τα έργα αυτά του Πικαμπιά είναι ψυχρά, απρόσωπα σχεδιασμένα, είναι readymade.
Aντιδρώντας ο Πικάσο, ξεκινάει μιά δική του εκστρατεία προσωπογραφιών με τη μιά εικόνα παρόμοια με την άλλη ως προς το στήσιμο, τον φωτισμό, τον χειρισμό της γραμμής δίνοντας την εντύπωση πως περισσότερο ήταν μιά πράξη χάραξης παρά μιά οπτική καταγραφή.
(Francis Picabia,oil, 1918)
Πήραν λοιπόν το δικαίωμα οι σύγχρονοί του, να περιγράψουν τον νεοκλασικισμό του Πικάσο με τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν για τα μηχανόμορφα του Πικαμπιά..
Μηχανικά δηλαδή σχεδιασμένα, ψυχρά απρόσωπα, readymade.
"Δεν υπάρχει κανένας λόγος που να υπαγορεύει οτι ο νεοκλασικισμός δεν μπορεί να εφαρμοσθεί σαν στρατηγική για να ξεπερασθεί τοβιομηχανικό επίπεδο του μαζικά παραγόμενου αντικειμένου, το οποίο εγκωμίαζε το readymade και στο οποίο (για να ολοκληρωθεί) συμμετείχαν η αφηρημένη ζωγραφική και γλυπτική." Κι αυτό γινόταν είτε χρησιμοποιώντας τη μαζική παραγωγή ώστε να "δημιουργηθεί" το αντικείμενο τέχνης, είτε με το να υποβιβάζει το επίπεδο της τεχνικής μόνο και μόνο για να παρουσιαστούν οι μορφές σ΄αυτό το πλαίσιο.
"Ομως, όταν την αναπτύσσει ο Πικάσο, η στρατηγική αποβαίνει σε βάρος του, γιατί στα χέρια του ο κλασικισμός επαναλαμβάνει τελικά τα ίδια χαρακτηριστικά της θέσης που απεχθανόταν - μιάς θέσης που προβαλόταν σαν συνέχεια του κυβισμού, σαν κάτι εσωτερικό του κυβισμού κι όχι σαν κάτι προερχόμενο απο τα έξω".
(Picabia, gouache over an engineering blueprint,1917)
Όλα αυτά δεν ειπώθηκαν γιατί οι σύγχρονοι αναλυτές και ιστορικοί τέχνης εκε'ινης ή μεταγενέστερων εποχών είχαν τη ..διαστροφή να αναλύουν όσα δεν αναλύονται, αλλά γιατί κάθε τι που συνέβη ή συμβαίνει στη τέχνη (και οπουδήποτε αλλού) έχει βάσεις πάνω στις ισχύουσες φιλοσοφίες, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές τής κάθε εποχής.
¨Ενα μικρό παράδειγμα. Την εποχή εκείνη ο Φρόιντ περιέγραφε ένα πρότυπο που το ονόμαζε "αντιδραστικό σχηματισμό". Στόχευε να περιγράψει τη μεταμόρφωση καταπιεσμένων παρορμήσεων "μιά μεταμόρφωση που φαινόταν να αρνιέται αυτές τις ποταπές παρορμήσεις υποκαθιστώντας τες με την ακριβώς αντίθετη συμπεριφορά, η οποία ήταν "υψιλή", αξιέπαινη,καθώς πρέπει.Και όπως επισημαίνει ο ίδιος ο Φρόιντ, η αντίθεση αυτή είναι στη πραγματικότητα ένας τρόπος συνέχισης της απαγορευμένης συμπεριφοράς, κρύβοντάς την κάτω απο το εξαγνισμένο, εξευγενισμένο προσωπείο της."
(Picabia, girl born without a mother, 1918)
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Φρόιντ, " ο σχηματισμός αντίδρασης, συνεπάγεται ένα επιπλέον όφελος : 'οχι μόνο το υποκείμενο μπορεί να συνεχίσει κρυφά τις παρορμήσεις του, αλλά πλέον η συμπεριφορά αυτή είναι κοινωνικά αξιαίπενη."
Αυτή η χρησιμοποίηση του "αντιδραστικού μοντέλου" για τη "μίμηση" του Πικάσο, μας βοηθάει να εξηγήσουμε τη διαλεκτική σύνδεση ανάμεσα στον κυβισμό και στη νεοκλασικιστική μετάλλαξή της.Παράλληλα, έτσι, μπορούμε να εξηγήσουμε τη μορφή πολλών άλλων αντιμοντερνιστικών πρακτικών σε όλη την έκταση του 20ου αιώνα, απο την αντιδραστική ζωγραφική του ντε Κίρικο ως τα τελευταία έργα του Πικαμπιά.
Δείχνεται δηλαδή ο βαθμός που οι μοντερνισμοί αυτοί διαμορφώνονται πατώντας στα χαρακτηριστικά του μοντερνισμού που οι ίδιοι θέλουν να αποκηρύξουν..
(Picabia, portrait d' une jeunne fille americaine dans l' etat de nudite, 1915)
(τα μηχανόμορφα του Πικαμπιά παριστάνουν μιά θεώρηση τού κόσμου σαν συλλογή απο βιομηχανικά επεξεργασμένα εξαρτήματα)
