(Ζαν Ντυμπυφέ, jazz band)
.
Αφορμή να ..ξαναθυμηθώ τον Dubuffet, είναι μιά πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση του THE RETURN (http://centurycamerareturn.blogspot.com), oπότε ιδού το αποτέλεσμα...
΄Ισως να δείχνει παράξενο, αλλά η ενασχόληση κάποιων μοντερνιστών με τη τέχνη των παιδιών και των παραφρόνων, ήταν ιδιαίτερα σημαντική αφετηρία και για τον Κλέε και για τον Μαξ Έρνστ αλλά και τον Ντυμπυφέ . Μάλλον δε (παρ)ερμήνευσαν τη τέχνη των παραφρόνων,βλέποντάς την σαν μέρος της πριμιτιβιστικής πρωτοπορίας, πιστεύοντας πως εξέφραζε το ασυνήδητο αψηφώντας κάθε σύμβαση με εξαιρετική τόλμη. Φυσικά, οι ψυχαναλυτές είχαν εκφράσει πιό σύνθετες ερμηνείες για τις παρανοϊκές αναπαραστάσεις ή τις σχιζοφρενείς εικόνες.Πάντως οι ερμηνείες αυτές έχουν προβολές και υπάρχουν παραλληλισμοί γι αυτές στη μοντερνιστική τέχνη.
Στομ πρώτο μανιφέστο του σουρεαλισμού, ο Μπρετόν περιέγραφε τον σουρεαλισμό σαν "ψυχικό αυτοματισμό", "μιά απελευθερωτική εγγραφή ασυνείδητων παρορμήσεων με απουσία οποιασδήποτε ελέγχου απο την λογική".
Αν και ο Φρόιντ ήξερε ελάχιστα απο τη μοντερνιστική τέχνη, γώριζε αρκετά ώστε να είναι επιφυλακτικός απέναντι σ΄αυτή τη τάση.Κατά την άποψή του, το ασυνείδητο δεν είναι απελευθερωτικό (αντιθέτως), και μιά τέχνη απελευθερωμένη απο το απωθημένο ή έστω τις συμβάσεις, "ενείχε κίνδυνο ψυχοπαθολογίας ή ισοδυναμούσε με προσποίηση"..γι αυτό και αποκάλεσε τους σουρεαλιστές "απόλυτα εκκεντρικούς".
Ο Ντυμπυφέ συγκέντρωσε έργα "τέχνης" των διανοητικά ασθενών (όπως και ιθαγενών, των ναϊφ και των φολκλορ κάτω απο τον γενικό όρο art brut, με την έννοια του "ακατέργαστου, του πρωτογενούς" σε αντίθεση με την έννοια του "πολιτιστικό και εκλεπτυσμένο". Και μαζί με τον Μπρετόν,τον Ρασιόν, τον Πολάν, ίδρυσαν το 1948 την Compagnie de l' art brut, περιγράφοντας τον καλλιτέχνη που ανήκε στη παρέα σαν απαλλαγμένο απο κάθε σύμβαση.
"Μετά τον ντανταϊσμό, ορίστε ο κακαϊσμός", δήλωσε ένας γάλλος κριτικός μετά απο έκθεση έργων του Ντυμπυφέ το 1946. Και δεν ήταν η πρώτη φορά παρόμοιων κριτικών. Αλλά και γενικά στο Παρίσι οι περισσότεροι κριτικοί χλεύαζαν την "ακαθαρσία".Το κλίμα της εποχής ήταν αφ΄ενός ντροπή που η ανθρωπότητα επέτρεψε το Ολοκαύτωμα αλλά ντροπή και για τη Γαλλία και τη συνεργασία της με τον ναζιστικό μηχανισμό. Το κομμουνιστικό κόμμα θεωρούνταν απο πολλούς καλλιτέχνες ηθικό στήριγμα αλλά η απήχησή του πενιχρή όσο καθημερινά εκδηλωνόταν υπέρ του αιτήματος γοα "σοσιαλιστικό ρεαλισμό". Ο Ντυμπυφέ μέσα στο φορτισμένο μεταπολεμικό κλίμα της απελευθέρωσης - με τους ναζί να έχουν μεταχειριστεί την ανθρωπότητα σαν αναλώσιμη ύλη, τις εκρήξεις στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, με το να αναμένουν όλοι απο την τέχνη τη "λυτρωτική επαναβεβαίωση της ανθρωπιάς της ανθρωπότητας"- δεν δείχνει να δελεάζεται απο προσποιητές ηθικολογίες ούτε επιθυμεί να επιστρέψει σε προπολεμικές τάξεις πραγμάτων .
.
Την μεταπολεμική δεκαετία του 1940, ακολούθησε η ψυχροπολεμική δεκαετία του 1950 με την pax americana να επικρατεί και τον υπαρξισμό να γίνεται προϊόν της βιομηχανίας της κουλτούρας. Σ΄αυτό το περιβάλλον, στη τέχνη, οι ρήξεις με τον κώδικα της αφαίρεσης σαν να μοιάζουν μεταξύ τους. Ο Ντυμπυφέ γράφει: "σκοπός μου ήταν , το σχέδιο να αρνείται στη μορφή οποιοδήποτε συγκεκριμένο σχήμα. έπρεπε αντίθετα, να εμποδίζει τη μορφή να υιοθετήσει αυτήν ή εκείνη τη συγκεκριμένη φόρμα.". Το έργο του χλευάζεται σαν γκράφιτι..
Οι συγκεκριμένες εποχές αλλά και οι μοντερνιστικές θεωρίες, φαίνονται ανάγλυφα στην εξέλιξη του έργου του Ντυμπυφέ- γι αυτό, για να τον "γνωρίσει" κάποιος, ας δώσει λίγη προσοχή στο παραπάνω βίντεο που το έργο του εμφανίζεται χρονολογικά στην εξέλιξή του.
.
.
