Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2008

ο αιώνας ενηλικιώθηκε απότομα..

(Mark Rothko,yellow and blue)
.
Στην εποχή που ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός αφήνει τη τελευταία δημιουργική του πνοή-στην Αμερική-και ο αντίστοιχος στην Ευρώπη εκφυλίζεται,φαίνεται μιά γενιά που ίσως θα έπρεπε να ειπωθεί σαν οριακή..
"Νέες τεχνοτροπίες και τάσεις αναπτύσσονταν και πολλοί απο τούς νεώτερους καλλιτέχνες που εμφανίστηκαν τη δεκαετία τού 60 έστρεψαν τη προσοχή τους στη κριτική τής γλώσσας και τού περιεχόμενου τής ίδιας τής ζωγραφικής.Για ορισμένους αυτό σήμαινε την εγκατάλειψη τής ίδιας τής ζωγραφικής δραστηριότητας και προσφυγή σε μιά σειρά καινούρια μέσα που έμοιαζαν να προσφέρουν μιά εναλλακτική λύση-παραστάσεις,σινεμά,τηλεόραση.Αλλοι πάλι θεώρησαν πως η ζωγραφική μπορούσε να αμφισβητηθεί και να γνωρίσει μιά νέα αναπτυξη απο τα μέσα."
Δραματική όμως ήταν και η αλλαγή στο τι έβλεπε καθένας,τις νέες διαστάσεις ανάμεσα στον ζωγράφο και τον θεατή του."Στη δεκαετία τού 60 ο κόσμος είε τη γη να ανατέλει απο το φεγγάρι" κι οι δυνατότητες οπτικής έκφρασης και χρωματικής έκφρασης ήταν πολλές..
Για παράδειγμα η kinetic art-γενικά οι οπτικοακουστικές χρήσεις τής τέχνης.Λιγότερο άμεσα όμως ήταν η πορεία μιάς μακροπρόθεσμης αλλαγής στην αντίληψη τής σχέσης τού ανθρώπου με τον κόσμο-τον χώρο-τον χρόνο..
Οι ζωγράφοι επηρεάστηκαν και απο άλλες εξωτερικές επιδράσεις που τούς οδήγησαν ακόμα πιό μακριά απο την ενδοσκοπική τάση που είχαν οι προηγούμενες γενιές.Η τέχνη τής διαφήμισης κατέκλεισε τα πάντα.Ακόμα και οι πιό αφηρημένοι καλλιτέχνες επηρεάστηκαν απο τους διαφημιστικούς πίνακες και τις οθόνες.Αν προσθέσεις και τους μηχανισμούς διάθεσης τών έργων τέχνης που έγιναν μέρος αναπόσπαστο τού καταναλωτικού κόσμου,'ηδη έχουμε μπει στο τέλος τής αθωότητας και τής έρευνας και τής φιλοσοφικής αναζήτησης..
Πολλοί καλλιτέχνες αρνήθηκαν να απορροφηθούν απο το πανίσχυρο σύστημα-ο Μαρσέλ Ντυσάν έγινε ο προστάτης-άγιος τους.50 ολόκληρα χρόνια πριν είχε διατυπώσει τους τρόπους για να μπορέσει κάποιος να ξεφύγει απο το σύστημα έστω και λίγο.
Οι κουβέντες για το ρόλο τού καλλιτέχνη πολλαπλασιάστηκαν και πολλές απο τις αναζητήσεις αυτές συνεχίστηκαν και τη δεκαετία τού 70,σαν σύμφυτες στο οικοδόμημα τής τέχνης
Αν και πολλοί μιλούσαν για το θάνατο τής ζωγραφικής εκείνη τη περίοδο,αυτή συνέχισε τη πορεία της.Μόνο που δεν κατείχε πιά-μαζί και η γλυπτική-κυρίαρχη θέση στο φάσμα τής τέχνης


(Mark Rothko,white over red)
.
Τρείς ήταν κύρια οι τάσεις στη ζωγραφική που εκδηλώθηκαν αυτή τη περίοδο.
Η πρώτη:η ενασχόληση με το πραγματικό υλικό τής τέχνης και με την ίδια τη γλώσσα τής ζωγραφικής,δηλαδή η ζωγραφική για τη ζωγραφική.Σ΄αυτή τη τάση ανήκουν κυρίως αμερικανοί ζωγράφοι μετά τον Πόλοκ που ενδιαφέρονται για αξίες τής κλίμακας και τού χρώματος,απο τον Μάρκ Ρόθκο,τον Μπάρνετ Νιούμαν ως τον Νόλαντ και τον Στέλα.
Η δεύτερη τάση "ε[εδίωκε να χρησιμοποιήσει το σύνολο τής παραστατικής εικονογραφίας σε μιά εξερεύνηση τής ζωγραφικής,κάτι πού φαινόταν να γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στη ζωή και τη τέχνη"
Η τάση αυτή-που προερχόταν επίσξς απο την Αμερική,ενσωμάτωνε γραφικά ή φωτογραφικά στοιχεία-υλικά,στη ζωγραφική (γνωστα παραδείγματα ο Τζονς και ο Γουόρχολ)
Τρίτη τάση,η ζωγραφική που προσπαθεί να ξεπεράσει το υλικό της και να δεί τη ζωγραφική σαν ιδέα.
Ευρωπαικό κίνημα κατά βάση (κλάιν και Μαντζόνι οι κύριοι εκφραστές της)
Οσο κι αν προχωρούν παράλληλα οι τάσεις αυτές,κάπου καταφέρνουν και κάποιες στιγμές συναντώνται..

(Mark Rothko,blue and grey,1962)
.
Αν ο Πόλοκ και η ζωγραφική του με τα χυμένα χρώματα κυριάρχησε στη δεκαετία τού 50,η δεκαετία τού 60 προσδιορίστηκε απο δύο κυρίως ζωγράφους με τολμηρή απλότητα.Τον Μαρκ Ρόθκο και τον Μπάρνετ Νιούμαν.Γι αυτούς η ζωγραφική ήταν "ένας φορέας πνευματικών ενδιαφερόντων και αξιών,και έκφραση πίστης" όπως και για τον Πόλοκ.
Ρομαντικοί ζωγράφοι που είχαν σα στόχο να βομβαρδίσουν τις αισθήσεις με έργα απόλυτης αμεσότητας.
"Οι πίνακες-έλεγε ο Ρόθκο-πρέπει να είναι σαν τα θαύματα"
Στη δεκαετία τού 60 ο Ρόθκο και ο Λούις θεωρήθηκαν "αρχιερείς της ζωγραφικής τού Χρωματικού Πεδίου,σαν δημιουργοί ενος έργου που συναγωνιζόταν αποτελεσματικά την αρχιτεκτονική με τη μεγαλόπρεπη ισορροπημένη σταθερότητά του".
Ειδικά ο Ρόθκο στους πίνακές του μοιάζει με όαση ηρεμίας με ραβδώσεις και ορθογώνια στον μουσαμά αιωρούνται σ΄έναν "χώρο που υποδηλώνεται.

(Barnett Newman, Be I)
.
Στους μεγάλους πίνακες τού Νιούμαν,όλο το πεδίο τής όρασης καλύπτεται απο ένα χρώμα με λεπτές περιθωριακές λωρίδες .Γι αυτόν η ζωγραφική ήταν "ταυτόχρονα μιά σταθεροποιητική διαδικασία και μιά διεκδίκηση ελευθερίας-μιά άρνηση δογματικών αρχών."
Για ένα διάστημα,ο Στέλα,ο Νιούμαν κι αργότερα ο Ζυλ Ολίτσκι επέκτειναν ακόμα πιό πολύ την παράδοση τού αφηρημένου εξπρεσιονισμού αναπτύσσοντας την ιδέα τής απόλυτα ειλικρινούς ζωγραφικής,απαλλαγμένης απο κάθε είδους ατμόσφαιρα ή υπονοούμενα.
Κι αυτό το ολιγόζωο ύφος αποτέλεσε την "μεταζωγραφική αφαίρεση" ή hard edge ζωγραφική κι αυτό κύρια΄λόγω τής λεπτότητας τής τεχνικής τού τελειώματος που έκανε να μη διακρίνονται τα ίχνη τού πινέλου πάνω στον πίνακα



(Jules Olitski)
.

"Η γενική διάθεση στη δεκαετία τού 60 ήταν προς την επέκταση.Καθώς οι τεχνοτροπίες και τα θέματα άλλαζαν όλο και πιό γρήγορα,καθώς πολλαπλασιάζονταν οι κύκλοι,οι ραβδώσεις ,τα σειρήτια και οι μουσαμάδες σε διάφορα σχήματα,το χρώμα απλωνόταν με σπρέυ,με "ρολλά" και με "κηλίδες", όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις,καθιερώθηκαν στους πίνακες".
Ο Ολίτσκι και ο Νιούμαν,στράφηκαν στη γλυπτική,αλλά και αρκετοί γλύπτες χρωμάτιζαν τα έργα τους..
Και μετά ήρθε ο Γουρχολ και μετά η Οπ Αρτ που ας ασχοληθεί άλλος..γιατί όποτε μιλάω γι αυτά,γίνομαι κατακόκκινη απο νεύρα και δεν έχω συναίσθηση τι λέω.. :-)
(Morris Louis.while)

P.Soulage:Post-Painterly Abstraction
H.Reed:History of Modern Painting

24 σχόλια:

zero είπε...

Αυτο ειναι ποστ.
Μπραβο σου.
Για σοβαρο σχολιασμο θα επανελθω το απογευμα.

zero είπε...

Τωρα που ειδες τις λεπτομερειες του Black Ice , ελπιζω να καταλαβες πολλα.
Την καλημερα μου.

akb8862 είπε...

Mε πολύ σύντομο αλλά περιεκτικό τρόπο μάς ενημερώνεις ( & μας καθηλώνεις- θα λεγα) για πράγματα που τουλάχιστον εγώ ο αδαής τα μισοξέρω ή & άλλα δεν τα ξέρω σχεδόν καθόλου. Για αυτο σε ευχαριστώ πάρα πολύ. Να σαι καλά & καλή βδομάδα !
( ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: άτομο χρησιμοποιεί το νικ μου & αφήνει σχόλια σε μπλογκς. Αν δείτε πως το νικ μου πάνω από το σχόλιο δεν είναι υπερσυνδεσμος που να οδηγεί στο γνωστό μπλογκ μου ,μπορείτε να σβήσετε το σχόλιο,αν θέλετε. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΜΟΥ. Ευχαριστώ )

onlysand είπε...

Τα λέει τόσο καίρια ο ΑΛΕΞ!...

Αυτά τα αφιερώματα είναι αληθινές πραγματείες:
πυξίδα για αναζητήσεις!

Χρωματιστή, να είσαι πάντα τόσο
φωτεινή και δημιουργική :)

Mr.Di είπε...

Πέραν των ευχαριστιών, δεν έχω να προσθέσω τίποτα άλλο. Δεν ξέρω αν πρέπει να λυπάμαι ή να χαίρομαι γι' αυτό. Να είστε καλά.

ερμία είπε...

zero,
χαίρομαι για τη γνώμη σου.
δυστυχώς το fractal δεν το έχω πάρει ακόμα εξ αιτίας τού pathfinder-απ΄ότι έχω καταλάβει και μού είπαν,το μέιλ μου εκεί δεν λειτουργεί-ίσως έχουν γενικότερο πρόβλημα-οπότε,αν και αύριο δεν το βρω,θα σού στείλω μέσω τού δικού σου μέιλ το ..άλλο μου μέιλ :-)
και θ΄αλλάξω αυτό που έχω εδώ (ουφ!)
(πολύ σ΄ευχαριστώ)

ερμία είπε...

akb8862,
α τι καλά,έχουμε και τέτοια με τα ονόματα..

χθες που έψαχνα διάφορα για να απομονώσω αναφορές που μού φαίνονταν πιό ενδιαφέρουσες,άφησα εκτός,άπειρα σημαντικά πράγματα κι όταν το πρωι με τον καφέ στο γραφείο τα ξαναδιάβασα,μού ήρθαν στο μυαλό πτυχές που δεν θα έπρεπε να αφήσω έξω..
Γιά παράδειγμα δεν ανέφερα σχεδόν τίποτα για τον Στέλα (Franκ Stella για όποιον θέλει να τον..ψάξει-απο τους πιό γνωστούς αμερικάνούς μινιμαλιστές)
..ετούτος,φλερτάροντας και με την Οπ αρτ και την αφαίρεση,αν και σε κάποιους πίνακές του εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί έικόνα-έστω και ακαθόριστη-κατέληξε μανιερίστας και ακολούθησε το ρεύμα εκείνης τής ζωγραφικής που ήταν απλά θέμα γούστου (εκεί που κατά τη γνώμη μου έχουμε φτάσει-είμαστε τώρα..),θέμα τεχνικής ικανότητας,μέσο για εντυπωσιασμό..

Ακόμα και τότε όμως-και τώρα-υπήρχαν οι τολμηροί μιάς πιό εγκεφαλικής ζωγραφικής που δεν ρίχνει τόνους χρώμα αλλά σπρώχνει τη ζωγραφική στα όριά της τα τελευταία, και την ανάγουν στα απλούστερά της στοιχεία.

ερμία είπε...

onlysand,
πολύ θα ήθελα να ξυπνάει το ενδιαφέρον για ψάξιμο Νανά μου
(πάντως το δικό μου το ξυπνάει-γελάω)
να πω ένα παράδειγμα-ποτέ μου δεν θέλησα να μάθω κάτι για την ποπ αρτ-επιδερμικά όσα έτυχε να διαβάσω και ίζημα κανένα.Πριν λίγο διάβαζα οτι οι καλλιτέχνες που ήταν συνταγμένοι στα γενικότερα πλαίσιά της-τουλάχιστον αρχικά-ήθελαν να απεικονήσουν την αντίδρασή τους στη σύγχρονη κοινωνία όπως παρουσιάζεται μέσα απο την εικόνα τών πόλεων και τής τεχνολογίας (αλλά και τον υλισμό-συχνά)
Πάντως ,με τίποτα δεν θα πίστευα ποτέ πως ο Γουόρχολ με τις σούπες του,έκανε αντίσταση..

:-)

ερμία είπε...

mr.di,
εγώ σ΄ευχαριστώ αλλά για μιά στιγμή αναρωτήθηκα αν εκφράζεις και την ομόφωνη γνώμη τού ιεροκλή :-P

ναυτίλος είπε...

Μπράβο !!! Το ιστολόγιό σου είναι ένα κόσμημα.Χαίρομαι που πέρασα από δω.Νάσαι καλά...

zero είπε...

Θα προτιμουσα να μην το αναρτησεις.
Στο εστειλα για να δεις την λεπτομερεια του και να αντλησεις εμπνευση.
Την καλησπερα μου.

Ανώνυμος είπε...

Μικρή έπιασες την χειρότερη περίοδο της ζωγραφικής και την καλύτερη της διαφήμισης και της διακόσμησης....
Η Μάρθα τοτε άρχιζε με ακουαρέλλες.
Σου στέλνω το έργο του Ολίτσκυ ολόκληρο.Σε φιλούμε.

Ανώνυμος είπε...

παρατηρώντας αυτά τα έργα, μπορώ να πω πως η απότομη ενηλικίωση δεν συνοδεύται πάντα και με την αντίστοιχη ωριμότητα...........

ερμία είπε...

ναυτίλε,
είναι τα "θέματα" που παραμένουν όλόλαμπρα παρόντα μέσα στον χρόνο είτε είναι μορφές είτε αυτό που λέμε άμορφο.κι όσο κι αν έχουν "εγκόσμια" υπόσταση η αίσθηση απ΄αυτά είναι πάντα υποκειμενική.
χαίρομαι για το σχόλιό σου και σ΄ευχαριστώ

ερμία είπε...

zero,
θαύμα,o.k.
κι απο εδώ σ΄ευχαριστώ πολύ-και μόνο που το σκέφτηκες..

ερμία είπε...

τάκη,
όπως και να είναι αυτή η περίοδος-που μεγάλο της μέρος έχω παραλήψει-έβγαλε τον Rothko αλλά και τον Ολίτσκι(τα τελευταία χρόνια τής ζωής του ζωγράφησε υπέροχα πράγματα πολύ κοντά και στα δικά μου γούστα ;-)

(η μάρθα είναι υπέροχη και στα νεροχρώματα και στο κάρβουνο)

ερμία είπε...

ηλιογράφε,
κάθε πίνακας -κατά τη γνώμη μου-έχει τη δική του ζωή.θέλω να πω γίνεται "πράγμα" γιά κρίση , αποδοχή ή απόρριψη,ανεξάρτητα απο τη πρόθεση του ζωγράφου,απο τη βαθύτερη σκέψη του ή τη φιλοσοφία του.εμείς σαν θεατές συχνά αντιδρούμε χωρίς να παίρνουμε υπόψη τις συγκυρίες του,τη δική του σκέψη,το ψάξιμό του.
είναι η δοκιμασία που βάζουμε την ά-μορφη τέχνη..
ψάξε αν έχεις καιρό τους άσπρους πίνακες τού Ράουζενμπεργκ αλλά κοίτα και το υπόλοιπο έργο του-απο τούς πιό αισθησιακούς ζωγράφους τής ίδιας περιόδου.

zero είπε...

Την καλημερα μου.

ερμία είπε...

καλημερούδια zero κι απο μένα
επιτέλους παρασκευή :-)

ολα θα πανε καλα... είπε...

Καλησπέρα.Πάλι έμαθα πολλά πράγματα σήμερα από μια τέχνη που τόσο μου αρέσει αλλά που δυστυχώς δεν τολμώ να πλησιάσω!
Μας μαθαίνεις πάντα!

ολα θα πανε καλα... είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Roadartist είπε...

Να είσαι καλά Ερμία μου, συνέχισε τα τόσο υπέροχα ποστς σου, γλυκιές καλημέρες :)

ερμία είπε...

όλα θα πάνε καλά,
αν μπορούσα να σε παροτρύνω στο ελάχιστο για να την ακουμπήσεις όπως εσύ θέλεις,πολύ θα το χαιρόμουν.
γιατί είναι συγκίνηση και μεταφράζεται πάντα σε συναίσθημα.
ευχές πολλές

ερμία είπε...

roadartist,
καλημερούδια και σ΄ευχαριστώ-πολύ.
η αναφορά σου στα σχεδιάσματα τοίχων και οι φωτογραφίες σου ήταν καταπληκτικά-και δεν προλαβα να τα σχολιάσω στη σελίδα σου..