Παρασκευή 4 Απριλίου 2008

"επιδεινώσεις τού ορατού"

(Amedeo Modigliani, Reclining nude from the back)
.
"Μη με διαβάζετε
..όταν δεν ξέρετε κανέναν υπερσυντέλικο
αν δεν αγαπάτε τα ζώα
και μάλιστα τις νυφίτσες.
Αν δεν ακούτε τούς κεραυνούς ευχάριστα
οπουδήποτε.
Οταν δεν ξέρετε πως ο ωραίος Modigliani
τρείς η ώρα τη νύχτα μεθυσμένος
χτυπούσε βίαια την πόρτα ενός φίλου του
γυρεύονατς τα ποιήματα τού Βιγιόν
κι άρχισε να διαβάζει ώρες δυνατά
ενοχλώντας το σύμπαν.
Οταν λέτε τη φύση μητέρα μας και όχι θεία μας.
Οταν δεν πίνετε χαρούμενα το αθώο νεράκι.
Αν δεν καταλάβατε πως η Ανθούσα είναι μάλλον η εποχή μας.
ΠΡΟΣΟΧΗ
ΧΡΩΜΑΤΑ.
Μη με διαβάζετε
όταν
έχετε
δίκιο.
Μη με διαβάζετ όταν
δεν ήρθατε σε ρήξη με το σώμα...
Ωρα να πηγαίνω
δεν έχω άλλο στήθος."
ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ



(Amedeo Modigliani)
.
Θρύλος και μποέμ ζωγράφος και γλύπτης,με "ιδιόρυθμο" ύφος όπως θα έπρεπε να είναι για να γεφυρώσει τη γενιά ανάμεσα στον Τουλούζ Λωτρέκ και την Art Deco τής δεκαετίας τού 1920.
Με αγαπημένο του ποιητή τον Lautreamont (άσχετα τι τού σέρνει ο Αραγκόν..) και συγγραφέα τον Maldoror που είχαν μεγάλη σημασία για τούς σουρεαλιστές.Στή Φλωρεντία που βρέθηκε στα 1903,συναντά ηγέτες τού φουτουρισμού όπως ο Boccioni και ο Sofficci,συναντιέται όμως και με το ποτό και τα ναρκωτικά..
Πίσω στο Παρίσι επηρεάζεται απο τον Αpollinaire και τον Πικάσο.Αποφασίζει ξαφνικά να γίνει γλύπτης κι επηρεάζεται απο την αφρικανική τέχνη-πολύ κοντα στη καλλιτεχνική του ταυτότητα απο κεί και μετά..Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος τον έστρεψε πάλι στη ζωγραφική γιατί το σώμα του αδύναμο δεν τα κατάφερνε με τα μπλοκ τής πέτρας..
.
(A.Modigliani,reclining nude)
.
Ο Μοντιλιάνι ζωγράφισε τον Πικάσο,τον Ριβέρα,το, Χουάν Γκρις την εποχή που ο Πικάσο ζωγράφιζε τις δεσποινίδες τής Αβινιόν και βρέθηκαν γείτονες στην ίδια πόλη.Κι οι δυό τους ενδιαφέρονταν για την Αφρικανική τέχνη αλλά σύντομα ήρθε η ρήξη μεταξύ τους..ειδικά γιατί ο Πικάσο δεν ενέκρινε την έφεσή του στα ναρκωτικά και το ποτό (εγώ αμφιβάλλω)

Ημοναδική ατομική έκθεση τού Μοντιλιάνι έγινε στη Γαλλία στα 1917,που σφραγίστηκε απο την αστυνομία λόγω τών ..γυμνών που ήταν κρεμασμένα στα παράθυρα τής έκθεσης.
Γενικά υπάρχει ένας μύθος ότι αγνοήθηκε καλλιτεχνικά σε όλη τη ζωή του,αλλά τα γεγονότα λένε πως έκανε εκθέσεις μαζί με τον Πικάσο στο Παρίσι και το Λονδίνο όπου κάποιος συλλέκτης απόκτησε έναν πίνακά του πληρώνοντας ένα τεράστιο ποσό,με αποτέλεσμα ο Μοντιλιάνι και η τελευταία σύντροφός του Jeanne,μπόρεσαν να μετακομίσουν σ΄ένα "κανονικό" σπίτι,πάνω απο ένα διαμέρισμα όπου κάποια στιγμή κατοικούσε ο Γκωγκέν..Ενα απο τα μεγάλα γεγονότα στη Γαλλία ήταν όταν εξέθεσε μαζί με τον Degas και τον Toulouse- Lautrek..
(A.Modigliani,woman with a fan)
.
Ο θάνατός του ήταν ξαφνικός από μηνιγγίτιδα,πάνω σε ένα κρεβάτι γεμάτο άδεια μπουκάλια ,λίγο μετά την πρωτοχρονια τού 1920,και δυό μέρες μετά τον ακολούθησε η Jeanne,πέφτοντας απο τον πέμπτο όροφο,έγκυος εννιά μηνών στο δεύτερο παιδί του.
Ζωγράφος με πολύ μεγάλο λα'ι'κό έρισμα αν και πολλοί τον αντιμετώπισαν με σνομπισμό,φαίνεται πως έγραψε κάποια κείμενα για το έργο του που πρόσφατα βρέθηκαν και πρόκειται να εκδοθούν.Εξυπνος,ωραίος,με μοναδική συμβολή στην εξέλιξη τού μοντερνισμού μέσα απο τα πορτραίτα και τα γυμνά του.Κοντά στον κυβισμό αλλά ποτέ απορροφημένος απ αυτόν σαν ύφος (δεν "κομματιάζει" τις μορφές που ζωγραφίζει)..
(Οποιος έτυχε να δεί τη ταινία για τον Μοντιλιάνι,με τον Αντυ Γκαρσία,ίσως θα έπρεπε να την ξεχάσει..)

28 σχόλια:

Alkmini είπε...

καλημερα και θα αρχισω απο το τελος. την ειδα την ταινια και πολυ μου αρεσε. εγω ηδη πει οτι μου αρεσει η ζωγραφικη και γενικοτερα οι τεχνες. αλλα δεν σκαμπαζω και πολλα, οπως εσυ.
περιεργοι και ομορφοι οι πινακες του Μοντιλιανι με τα μακροστενα προσωπα, που καπου ειχα διαβασει οτι ειχε προβλημα στα ματια του και εφτιαχνε ετσι τα προσωπα. δεν ξερω αν ισχυει.
φιλακια και παλι σ ευχαριστω.

Ariel είπε...

Ο «Ρομαντικός επίλογος» τού Καρούζου... τι όμορφα που συνυπάρχει με με τους πίνακες και τη ζωή τού Μοντιλιάνι!
Στα 26 του συνάντησε την Αννα Αχμάτοβα, που λόγω τού παρουσιαστικού της τη θεωρούσε κάτι σαν Αιγύπτια βασίλισσα... κι όμως, δεν την ζωγράφισε ποτέ, κάποια σχέδια μόνο της φιγούρας της. Μια σύντομη, θυελώδης συνύπαρξη που επίσης όμορφα αποτυπώνεται στο φίλιο blog http://mkaragiannis.blogspot.com/2008/01/blog-post_20.html

σα είπε...

ιδανικός συνδυασμός λόγου και εικόνας για έναν πολύ ιδιαίτερο καλλιτέχνη, που στιγμές με μαγεύει και στιγμές με απωθεί...

χάρηκα που βρήκα το χρόνο γι΄ αυτό το πέρασμα απ΄ την υπέροχη γωνιά σου, μου είχε λείψει... όαση στην έρημαο της εξάντλησης που νιώθω τελευταία!

zero είπε...

Αα ο Μοντιλιανι ειναι εξαιρετικος.
Και ηταν και πολυ μπροστα απο την εποχη του.
Οπως ολοι οι καλλιτεχνες αλλωστε.
Την καλημερα μου.

Ανώνυμος είπε...

χμμμ..........τώρα εξηγείται γιατί τα πορτραίτα του είναι μακρόστενα σα μπουκάλια :) αλλά και εξίσου μεθυστικά με το περιεχόμενό τους!

mrs Smith είπε...

Ατίθαση η καλλιτεχνική ψυχή. Αδάμαστη. Άγρια. Εκτός ορίων.
Δημιουργεί τα δικά της σύμπαντα και τα μπολιάζει και σε εμάς.
Ζωή δηλαδή, όπως θα έπρεπε να είναι :)
Καλημέρα !

ναυτίλος είπε...

"ήρθε σε ρήξη με το σώμα ...ενοχλώντας το σύμπαν".
Αυτό ακριβώς έκανε ο Μοντιλιάνι .Ο υπέροχος Μοντιλιάνι που "κατάφερνε να παγιδεύει το αόρατο στην ορατότητα" , σύμφωνα με μια έκφραση του (πάλι) Καρούζου.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Αυτές οι αναφορές σου με τρελαίνουν. Λίγο η πληροφόρηση που κάνεις, λίγο η απλότητα της γλώσσας σου ανέμεικτη με σχολιασμούς δίνουν μία πινελιά ουσιασιτκής κριτικής της Τέχνης σε μία κοινωνία που μαστίζεται από την τηλεοπτική υποκουλτούρα.

skoinovatis είπε...

Eρμία μου-
"Τυφλό κορίτσι σ' οδηγάει, παιδί του Modigliani,
που τ' αγαπούσε ο δόκιμος κ 'οι δυό Μαρμαρινοί."

Πολύ ωραίος ο Νίκος Καρούζος!
Πολύ όμορφο το ποστ! Αγαπημένος ο Μοντιλιάνι, έχω στον τοίχο την Ελβίρα του 1918.
Δεν είδα την ταινία αυτή, αλλά έχω δει μια ασπρόμαυρη παλιά, για την πολυτάραχη ζωή του. Εξαιρετική ταινία, γαλλική, που δεν ενθυμούμαι και πολλά στοιχεία, εκτός από την πολύ όμορφη αίσθηση που μου άφησε!
Την

ολα θα πανε καλα... είπε...

Από τους αγαπημένους μου - έχω αρκετά puzzles με πίνακές του και ο αγαπημένος μου πίνακας είναι ο μαθητευόμενος μικρούλης,που γέρνει στο πλάι,σα να βαριέται λίγο.
Καλησπέρα!
Την ταινία δεν την έχω δει.

παράλληλος είπε...

Άριστο το ποστ! (σύνηθες εξάλλου).
Αμονικότατος ο συνδυασμός κειμένου, εικόνας και ποιήματος.
Η ταινία μου άρεσε, δεν τη βρήκα φάλτσα όπως συνήθως συμβαίνει με το είδος αυτό.

(Έχεις πρόσκληση για παιχνίδι).

Roadartist είπε...

Δεν εχω δει τη ταινια. Με κέντρισε το κείμενο σου, αλλά και το απόσπασμα του Καρούζου. Καλό απόγευμα Ερμία :)

ερμία είπε...

αλίκη,
όπου βλέπει το χόλυγουντ μποεμ στυλ,πάθη,πολλές γυναίκες,σύντομη ζωή και ονόματα γνωστά-ε έστω και στη τέχνη-δηλώνει παρόν..
στη συγκεκριμένη ταινία-κατα τη γνώμη μου πάντα-δεν πολυκακόπεσε ο Μοντιλιάνι λόγω Αντυ Γκαρσία,αλλά και πάλι δεν γλίτωσε απο κείνα τα απλανη μάτια,γουρλωμένα για να δείξουν ένταση και επίδραση απο τα ναρκωτικά.
Δεν έχω διαβάσει τίποτα σε σχέση με πρόβλημα με τα μάτια του.Ο επηρεασμός του απο την αφρικάνικη ζωγραφική,αλλά και απο ένα εσωτερικό στερεότυπο αν πιστέψουμε τον Κοκτώ, ήταν οι αιτίες για τα χαρακτηριστικά του μακρουλά πρόσωπα και σώματα..
(σ΄ευχαριστώ συντοπίτισσα :-)

ερμία είπε...

ariel,
πολύ χαίρομαι για όσα ανέφερες.πρόσφατα πήρα το ρέκβιεμ τής Αχμάτοβα,αυτή τη φορά σε σχόλια και "μετάφραση" τού φίλου Δ.Τριανταφυλλίδη(εκδόσεις ΑΡΜΟΣ).Μέσα υπάρχουν και φωτογραφίες της και πίνακες και φυσικά τρία σκίτσα -γυμνά- τού Μοντιλιάνι.
Πάντως,αρκετοί κριτικοί τού έργου του αλλά και ιστορικοί τής τέχνης,υποστηρίζουν πως η φήμη του στηρίζεται περισσότερο στις διάσημες ερωμένες του και τον βίο του παρά στην αξία τών έργων του-που δεν είναι και πολλά αφού άλλωστε πέθανε στα 35 του.Πέρα απο την Αχμάτοβα,είχε σχέση και με τη συγγραφέα Μπέατρις Χάστινγκς που συνήθιζε να τη σέρνει απο τα μαλλιά και εκείνη να τού πετάει καρέκλες..
Πρόσφατα σε ένα άρθρο τής Ομπσέρβερ,υποστηρίζεται πως τα μακρύμισχα σώματα και τα γαλήνια πορτραίτα,δεν έδειχναν ποτέ τίποτε περισσότερο ή βαθύτερο απο όσα δείχνουν στην επιφάνεια..

ερμία είπε...

σα,
κάποιες φορές-πολλές-έχω την εντύπωση πως ο καθημερινός μας αγώνας κι η αγωνία του,δεν θα τελειώσει ποτέ μαζύ κι η εξάντληση εξ αιτίας του και εξ αιτίας μας..
το "χρώμα" είναι μιά κάποια λύση! γελάω..
(χαίρομαι πάντα που σε "βλέπω")

ερμία είπε...

zero,
περισσότερο ήταν εκφραστής τής αβαντ γκαρντ στο Παρίσι τού 1914-15.Χρωματική παλέτα πάντως καταπληκτική στα χρώματα τής τερακότα,των κρεμ και τών γκρίζων.
και "μανιερισμός ανάμεικτος με Μποτιτσέλι και μελαγχολία"
:-)

ερμία είπε...

ηλιογράφε,
οι συνειρμοί σου είναι πάντα απολαυστικοί και καίριοι!!
(ακόμα θυμάμαι το σχόλιό σου με τον σκουπιδοφάγο και τον ντε Κίρικο :-)

ερμία είπε...

mrs smith,
αμφιλεγόμενη ζωή και αντικρουόμενες κριτικές για το έργο του.Στα 1915 είχε φτιάξει ένα πορτραίτο τού Πικάσο σε χαρτόνι,ήταν μάλλον παραγγελία επι πληρωμή,κι έχει συλλάβει ζωγραφικά τα βαθιά ερευνητκά του μάτια και την έκφραση,ώστε να περιμένει κανείς απ αυτόν ακόμα βαθύτερες προσεγγίσεις και ενοράσεις.Εν τούτοις για χρόνια μετά ο Μοντιλιάνι δεν φαινόταν να "κατευθύνεται" πουθενά.Αντίθετα, σειρές ολόκληρες απο πορτραίτα γυναικών με φινέτσα τοποθετημένα,αλλά χωρίς να υπάρχουν αισθητές διαφορές,ίσως μόνο κάποια χρώματα.
Υπάρχουν όμως και στοιχεία όπως η διάθεσή του για σάτιρα,που ίσως απαντούν και εξηγούν τις εμμονές του ή το βλέμμα του.
την αποδοχή όμως την έχει χωρίς πολλά πολλά ερωτήματα,ακόμα κι όταν κατηγορείται για μανιερισμό,δεν παύει αυτός ο μανιερισμός να τού ανήκει ολοκληρωτικά
:-)

ερμία είπε...

ναυτίλε,
υπέροχα κείμενα-υπέροχοι στίχοι τού Καρούζου.
πάντως με το σύμπαν θα ερχόταν σε ρήξη,ήταν αναπόφευκτο για τον Μοντιλιάνι.
(έφτασε να ζωγραφίσει σαν γκαγκστερ τον ατζέντη του σε σκίτσο που είχε δημοσιευτεί σε βιβλίο τού Ντάσιελ Χάμετ..)
:-)

ερμία είπε...

σχοινοβάτη,
πρέπει να εννοείς τη ταινία με τον Ζεράρ Φιλίπ!
δεν την έχω δεί,τη ψάχνω γιατί "έμαθα" να αγαπώ τον Ζ.Φιλίπ απο το βιβλίο τής Ανν Φιλίπ πού έγραψε μετά τον θάνατό του.
άκου μιά κριτική-πρόσφατη-με αφορμή μιά έκθεση με έργα του:
"..¨ομως,πήρε ο Μοντιλιάνι την ιδέα τών ασύμμετρων ματιών απο το πορτρέτο τής Γερτρούδης Στάιν,απο τον Πικάσο,και το τυφλό της βλέμμα;Σίγουρα ζήλευε τον Ισπανό.Οι παραλλαγές του,ιδιαίτερα οι ολογάλαζες σφαίρες σαν απο επιστημονική φαντασία,καθιστούν τα μοντέλα του μη αναγνωρίσιμα,παρά μόνο σαν έργα τού Μοντιλιάνι..Χωρίς αυτό το στυλ,τα ύστερα πορτρέτα του θα ήταν κοινότοπα.Τι τον προδίδει; η μοιραία του αδυναμία για την επιμήκυνση.Ενας τοίχος με 6 γυμνά πάνω του,αποκαλύπτει το τρύκ.Κάθε κορμί είναι λίγο μακρύτερο απο το προηγούμενο."..
Ενα γυμνό ή ένα πρόσωπο τού Μοντιλιάνι δεν δείχνει σάρκινο ή αιμάτινο-είναι σχήμα,πρότυπο,καμπύλες και ελκυστικές λεπτομέρειες.η αρτ ντεκώ και το ..μεγαλείο της ;-)

ερμία είπε...

δείμε,
πολύ σ΄ευχαριστώ..
πάντως ότι έχει σχέση με τη τέχνη σε όποια της έκφραση,έχει να κάνει τόσο πολύ με την προσωπική ματιά τού καθένα μας και την αισθητική,που στην ουσία αυτή μετράει καθοριστικά για τις "επιλογές" μας..
:-)

ερμία είπε...

όλα θα πάνε καλά,
κάπου διάβασα οτι ετοιμάζεται καινούρια ταινία με τον Αλ Πατσίνο,που θα "γίνει" νεώτερος κατά 20 χρόνια για να παίξει τον Μοντιλιάνι.κι οτι ενώ αρχκά ήθελαν να κάνουν όλη τη ζωή του ταινία,θα περιοριστούν στη περίοδο τού Παρισιού..
(μ έχουν πιάσει οι κακίες μου με τις αμερικάνικες ταινίες :-P
μιά φίλη είχε πάει πρόσφατα στην Ισπανία και γύρισε με παζλ με πίνακα τού Botero-σε θυμήθηκα
¨-)

ερμία είπε...

παράλληλε,
σ΄ευχαριστώ πολύ-πολύ για τα λόγια αλλά όχι για τη πρόσκληση :-P
πάντως την πήρα-θα την ..εκτελέσω!
(να μού προσέχεις τη φωτογραφική και άλλη Τήνο!!παράκληση :βάλε όλες τις φωτογραφίες στο φωτόλεξό σου αν γίνεται..Είμαι ικανή να τις χαζεύω με τις ώρες)

ερμία είπε...

roadartist,
διάβαζα σήμερα όσα γράφεις για τον Πικάσο και για ένα λόγο παραπάνω,οτι "συγγενεύουμε" μέσω τής σχέσης του με τον Μοντιλιάνι..
πήγα βόλτα και στα links που παραθέτεις-υπέροχα όλα
:-)

Mr.Di είπε...

ο MR.Di με δυσκολία παίρνει τα μάτια του από τον τίτλο
"επιδεινώσεις του ορατού" !!!!! έξοχο
απολαμβάνει το ποίημα, στέκεται στον τρίτο πίνακα, θυμάται ότι είδε την ταινία, που ευτυχώς την εχει ξεχάσει ήδη και παραμένει τακτικός μαθητής

Ανώνυμος είπε...

Υπέροχη η δεύτερη εικόνα ...
δηλαδή όλες όμορφες , αλλά αυτή , μιλάει μέσα μου .... δεν ξέρω γιατί .... Αυτά τα ... μπλε μάτια , ίσως ...

ερμία είπε...

mr.di,
o τίτλος στα εισαγωγικά,ανήκει σε ποίημα τού Καρούζου.κι εγώ με δυσκολία παίρνω τα μάτια μου απο τη παραμικρή του λέξη σε όποιο ποίημά του διαβάζω.Γι αυτό και οι συχνές αναφορές σε αναρτήσεις εδώ.

(στη περιγραφικότητα τών κινήσεών σου ως αναγνώστης και..τακτικός μαθητής,έχω να βεβαιώσω πως αυτές οι χρωματικές ακροάσεις θα αποδώσουν καρπούς τάχιστα ως προς την απόκτηση ..φιλο-αεκ ματιάς!!)
:-P

ερμία είπε...

silia,
σ΄αυτόν τον πίνακα κολλούσα απο πάντα κι εγώ.ίσως στις προσωπογραφίες του είναι ο πιό εκφραστικός,και με τα λιγότερα κοινά σημεία αναφοράς από όλες τις άλλες..
:-)